کتاب آشنایی با اقوام ترک/مترجم محبوبه هریسچیان/ انتشارات اختر

معرفی کتاب اقوام ترک

کتاب اقوام ترک اثر پروفسور احمد جعفراغلو، سفری جذاب و آموزنده به تاریخ، فرهنگ و تمدن اقوام ترک‌زبان است. این کتاب که برای علاقه‌مندان به تاریخ، مردم‌شناسی و فرهنگ‌های مختلف به‌ویژه ایرانیان جذاب خواهد بود، به بررسی خاستگاه، تاریخچه، آداب و رسوم، زبان و گویش‌ها و همچنین پراکندگی جغرافیایی اقوام ترک در سرتاسر جهان می‌پردازد.

درباره‌ی کتاب اقوام ترک

کتاب اقوام ترک (Turk Kavimlari) به نویسندگی پروفسور احمد جعفراغلو (Ahmet Caferoglu) در چهار بخش مجزا به بررسی اقوام مختلف ترک‌زبان می‌پردازد. اطلاعات ارائه‌شده در کتاب به طور منظم و دسته‌بندی‌شده ارائه می‌شود که این امر به فهم و درک بهتر مطالب کمک می‌کند. در بخش اول به بررسی ترک‌های سیبری و آلتای، شامل اقوامی مانند یاقوت‌ها، قرقیزها، اویغورها، قزاق‌ها، باشقیرها و ... پرداخته می‌شود. خاستگاه، تاریخچه، مهاجرت‌ها، زبان و گویش‌ها، آداب و رسوم و همچنین نقش این اقوام در تحولات تاریخی منطقه مورد بحث قرار می‌گیرد.

در بخش دوم ترک‌های ترکستان شرقی و غربی، شامل کشورهایی مانند ازبکستان، قرقیزستان، ترکمنستان، قزاقستان و ... بررسی می‌شوند. مؤلف به بررسی پیشینه تاریخی، فرهنگ و هنر، زبان و ادبیات، دین و مذهب و همچنین وضعیت سیاسی و اجتماعی این کشورها می‌پردازد.

بخش سوم به ترک‌های ایران و قفقاز اختصاص دارد. اقوام آذری، ترکمن، قشقایی، شاهسون، گرایلی و ... در این بخش مورد بررسی قرار می‌گیرند. پراکندگی جغرافیایی، زبان و گویش‌ها، آداب و رسوم، غذاهای سنتی، موسیقی و همچنین نقش این اقوام در تاریخ و فرهنگ ایران و قفقاز از جمله مباحثی هستند که در این بخش به آن‌ها پرداخته می‌شود.

بخش آخر کتاب نیز در مورد ترک‌های ایدیل - اورال، کریمه لهستان، رومانی، ترک‌های قازان، آستارخان، باشقیرد، چوواش و قاقائوز است.

ایران به عنوان مهد تمدن و نقطه عطفی در جاده ابریشم، همواره در تعامل و تبادل فرهنگی با اقوام ترک‌زبان بوده است. بنابراین مطالعه‌ی تاریخ و فرهنگ این اقوام، نه‌تنها به درک عمیق‌تر هویت ایرانی کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ای برای شناخت بهتر همسایگان و هموطنان ترک‌زبانمان فراهم می‌آورد. در هر بخش از کتاب، به طور مجزا به تاریخچه، جغرافیا، آداب و رسوم، غذاها و زبان هر قوم پرداخته می‌شود و این تنوع موضوعی، مطالعه‌ی کتاب را برای خواننده جذاب و پویا می‌کند.

کتاب اقوام ترک که در نشر اختر با مترجمی محبوبه هریسچیان به چاپ رسیده با رویکردی جامع و علمی، اطلاعات ارزشمندی را در اختیار خواننده قرار می‌دهد و به درک عمیق‌تر تاریخ، فرهنگ و تمدن اقوام ترک‌زبان کمک می‌کند. مطالب ارائه شده در این کتاب نه تنها از نظر علمی و پژوهشی ارزشمند است، بلکه می‌تواند برای مسافران و کسانی که به دنبال شناخت بهتر فرهنگ اقوام ترک‌زبان هستند نیز مفید باشد. پروفسور احمد جعفراغلو از جمله برجسته‌ترین متخصصان تاریخ و فرهنگ اقوام ترک‌زبان در جهان بوده و تالیفات ایشان از اعتبار و ارزش علمی بالایی برخوردار است.

کتاب اقوام ترک برای چه کسانی مناسب است؟

با توجه به محتوای کتاب اقوام ترک می‌توان گفت این کتاب برای طیف گسترده‌ای از مخاطبان از جمله علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ، مردم‌شناسان، دانشجویان رشته‌های تاریخ، مردم‌شناسی و زبان و ادبیات ترکی مناسب است.

در بخشی از کتاب اقوام ترک می‌خوانیم

در مورد تاریخ قوموق‌ها اطلاع موثقی در دست نداریم. مملکت آن‌ها از نظر موقعیت سیاسی، از قرن هفتم میلادی داخل در مرزهای دولت خزر گشته و با جوش‌خوردن با اقوام اوغوز قبچاق، تشکیل یک عائله ترک را داده‌اند. بدین ترتیب عائله ترک قوموق خیلی پیشتر از حمله مغول، از اختلاط دو قوم برگزیده یعنی اوغوز قبچاق به وجود آمده و فرهنگ ملی، طرز زندگی و ساختار خانوادگی و لهجه مخصوص به خود آن‌ها مؤید این پیشرفت تاریخی است و هرچقدر هم انسان‌شناسان روس فرضیه ترک نبودن آن‌ها را مطرح نمایند، قابل قبول نیست. قوموق‌ها قبل از استیلای روس دارای سیستم اداری ملی و مستقل موسوم به شمخال بودند که منابع تاریخی قرن 16 / 15 م نام «تارکوو» بدان می‌دهند. این قوم نیز همانند اهالی داغستان یا قفقاز شمالی به اسارت روس‌ها درآمدند، معاهده گلستان، یکی از اسناد و نمونه‌های آن است که باعث از دست رفتن اراده ملی آن‌ها و استهلاک در میان دیگر اقوام قفقاز شمالی گشت. اما تشبثات روسیه تزاری بی‌نتیجه بوده، قوموق‌های وابسته به فرهنگ ملی و تاریخ و زبان و ادبیات خلقی خود زیسته، تحلیل نرفته، در ادبیات روس، با نام «عادات» ریشه دوانیدند سیستم اداری و ساختار خانوادگی وابسته به عرف و عادت خلق‌های قفقاز، برای قوموق‌ها، ارزش و یا حکم قانون و یاسا را پیدا کرد. این «عرف» و «عادت» خلق‌های مسلمان ترک را از شر استیلای روس محافظت نمود و اکنون نیز می‌نماید.

اگرچه در سیستم خانوادگی قوموق که براساس تعامل حقوقی اداره می‌شد سیستم اداری پدرشاهی حاکم بود اما مطابق «عرف» و عادات یادگاری اجداد ترک، احترام زیادی به زن قائل بودند. آزار و کشتن زن گناه بزرگی محسوب می‌گردید. در عین حال که بخش زنان در خانواده مجزا بود، زنی که به سرکردگی منسوب می‌شد، مطابق اصول «عادات» اجازه ورود به مجلس مردان و صحبت با آن‌ها را داشت و ضمن اداره افراد خانواده، در اوقات فراغت به کار قالیبافی و پارچه‌بافی می‌پرداخت و یاور مردان در کار زراعت و باغداری بود. فعالیت‌های اقتصادی و زراعی نیز تابع قاعده و اصولی معین و مطابق قانون تعامل نوعی همکاری و همیاری به نام «بولغا» یا «ایمه‌جه» برقرار بود.

فهرست مطالب کتاب

بخش اول: ترک‌های سیبری و آلتای
ترک‌های سیبری
یاقوت‌ها
قاراقاس‌ها
سویون‌ها = توواها
ترک‌های ایرتیش و توبول
ترک‌های آلتای
آلتای کیژی‌لر یا آلتای کیشی‌لر

تِلنِگیت‌ها
تله‌أوت‌ها
توباها
کوماندی‌ها
ترک‌های لِبِد
ترک‌های اباقان (هاکاس‌ها)
ترک‌های ساقای
بِلتیرها
3 کاچ‌ها
«کوی‌بال»ها
قئزئل‌ها
شَورها
قاماسین‌ها
ترک‌های چولیم و چات
بخش دوم: ترک‌های ترکستان شرقی و غربی
ترک‌های ترکستان شرقی
ترک‌های ترکستان غربی
قارا قالپاق‌ها
اؤزبک‌ها
قرقیزها
قازاق‌ها
ترکمن‌ها
بخش سوم: ترک‌های ایران و قفقاز
ترک‌های قفقاز
ترک‌های نوقای
ترک‌های قوندور
قاراچایلی‌لار
بالکارلار یا مالکارلار
ترک‌های قوموق
ترک‌های جمهوری آذربایجان
ترک‌های ایران
ترک‌های آذربایجان
قشقایی‌ها
افشارها
قاجارها
شاهسون‌ها
قارا داغلیلار
قارا پاپاقلار
ترک‌های خمسه
کنگرلوها
خراسانی و بوچاقچی‌ها
قارایی‌لر
بایات قراچورلو و دیگر طوایف کوچک
ترکمن‌ها
بخش چهارم: ترک‌های ایدیل اورال، کئریم (کریمه) لهستان و رومانی
ترک‌های ایدیل اورال
ترک‌های قازان
ترک‌های آستاراخان (هشترخان)
ترک‌های باشقیرد
ترک‌های چوواش
ترک‌های کریمه
ترک‌های کارائیم و لهستان لیتوانی
ترک‌های قاقائوز
منابع

 

 

نويسنده:جعفراوغلو ، احمد
مترجم:هریسچیان ، محبوبه
ناشر: اختر
سال انتشار: 1398
شابک: 9789645178114
تعداد صفحات: 128
زبان: فارسی
نوبت چاپ: 2
شمارگان: 1000